An Astronomo / The Astronomer Poem by Jaime Jesus Borlagdan

Kinadakulaan ko na an pagtangad.
Puminuon sa mga kawatan kan kakawat
na nakua sa aginaldo o kaaldawan.

Pag ako naghagad kaini pero dai tinawan
minahurok ako palaog sa sadiri
dai minaluwas, sagkod dai napaonrahan.

Huna ninda habo ko sana magkakan
o pigtutuyo kong maghelang.
Sa hadit kan magurang, bibakalan ako
kinaagahan. Muya ko nang magadan
ta maski paburubalintukon ko su kawatan
dai ko na mamuyahan.

Sa pagdakula ko, nagdakula man su kawatan:
su oro-awto nagin kotse,
su harong-harong nagin babayi.
Madalion pating tangadon,
pano hararayuon.

Arog kan enot, ako naghagad, ako natawan.
Arog kan enot sa kada pagtao sakuya
nawawara an siram.
Puon kaito an matawan
nagin sarong takot,
buda an pagmawot
nagin pagkamuot.

Kaya pagminatamong na an diklom
sa bilog na lugar,
pag dai na ki masabutan na itsura
sa hibog kan itom,
pag an kinaban sarong plato
ki mga daing namit na kakanon,
minasirip na ako sa mga lenteng
nakapuntok sa harayo: sa mga kalag kan bituon,
sa mga dai kayang kuwaon. Minatangad ako.
Sigurado ako na dai matatawan. Matangad akong daing katapusan.

*

Puwedeng man hilingon na garo ini pagbadil
ki mga bayong sa banggi.
Sablok, bako sa kamawotan
na maka-igo, kundi garo sa haratihit
kan tanglay kan paghalat buda pag-asinta
kan habo man buda dai man makukua.


English:

I have grown used to looking upward.
It started from the toys playmates
have gotten from aguinaldos or birthdays.

Whenever I ask for these but not given
I crawl inward to myself
refusing to come out until the wish is granted.

They'd think it's just a stunt, my wanting not to eat
or I'm deliberately making myself sick.
To my parent's misery, they'd buy what I wanted
the next day. I want to die
for whichever way I try to look at the toy
I couldn't make myself want it.

As I grew older, the toys got bigger
the battery-operated became gas-runners
the playhouse became girls.
For these the upward look had never been easier
for they had become even more distant.

As in the past, I ask, I am given
as before, every time I receive
I lose taste.
From then on, to have
became a terror
and to want
became an affection.

So when darkness blankets
the entire place
when in the thickness of black, no shape
can be conceived
when the world is a plate
of flavorless food,
I look into my lenses
aimed at far away: to the ghosts of stars,
to those we can never have. I look upward.
I'm sure I will never be given. I look up without end.
*
This can also be taken
as shooting birds at night
ravenous not for the desire
to hit something, but as if for the burning sting
of the strain of waiting and aiming
for something unwanted and impossible to have.

Tagalog:

Kinalakhan ko na ang pagtingala.
Nag-umpisa sa mga laruan ng kalaro
na nakuha sa aginaldo o kaarawan.

Pag ako humingi ngunit di binigyan
sumusuot ako papasok sa sarili
di na lumalabas, hanggang hindi napagbibigyan.

Akala nila ayoko lang kumain
o sinasadya kong magkasakit.
Sa pag-aalala ng magulang binibilhan ako
kinabukasan. Nais ko nang mamatay
dahil kahit saan ko tingnan ang laruan
di ko na ito magustuhan.

Sa paglaki ko, lumaki rin ang mga laruan:
yung oto-oto naging kotse,
yung bahay-bahayan naging babae.
Ang dali pating tingalain,
kasi napakalayo.

Tulad nuon, ako humingi, ako nabigyan.
Tulad nuon sa bawat pagbigay sa akin
nawawala ang sarap.
Mula nuon ang mabigyan
ay naging takot,
at ang pagnasa
ay naging pag-ibig.

Kaya kapag kumukumot na ng dilim
ang buong lugar,
pag wala nang maintindihang hitsura
sa kapal ng itim,
pag ang mundo isang plato
ng walang lasang pagkain,
sumisilip na ako sa mga lenteng
nakatutok sa malayo: sa mga kaluluwa ng bituin,
sa mga hindi kayang kunin. Tumitingala ako.
Sigurado akong di mabibigyan. Tumitingala akong walang katapusan
*
Maaari ring tingnan na parang pagbaril
ng mga ibon sa gabi.
Hayok, hindi sa kagustuhan
na maka-sapul, kundi parang sa kirot
ng ngalay ng pag-antay at pag-asinta
sa ayaw naman at di naman makukuha.