Esther Jansma

Zoals rozen openen, je ziet het niet,
een roos is een roos is, is plotseling weten:
wat werd gezegd zegt zich weer, missen
is veelvoud, blijft opengaan in het nu

en je begrijpt niet hoe. Je ligt in het hart
en je wacht en niets zoekt je, niets
slaapt je naar het licht, blijft zich ontvouwen
terwijl het valt in zichzelf.
...

As roses open without you seeing it,
a rose is a rose is, is suddenly knowing:
what was said repeats itself - missing something
is plural - keeps opening in the now

and you don't grasp how. You lie in the heart
and you wait and nothingness seeks you, nothingness
sleeps you to the light, continues to unfold
as it falls into itself.
...

Als we ons dan toch moeten kleden,
tegen kou bijvoorbeeld, of in naam van iets,
in resten van dit of dat verleden,
verhalen en geheugensteuntjes die niets

vertellen dan dat we er al waren
in de tijd die bestond voor dit heden -
als wij onszelf alleen in het nu kunnen bewaren
door onszelf voortdurend uit te vinden in het nu

dan liefst eenvoudig, aan de hand van kleding.
Je zit aan tafel. Opeens zie je hoe iemand
ijs overstak, hoe hem de kou beving

of een ander einde en je zegt: kijk,
hier heb je zijn schoenen, leren mantel, wanten.
'Waar is de tijd? Hier is de tijd.'
...

If, then, we have to clothe ourselves,
against the cold, for instance, or in the name of something,
in the shreds of this or that time past,
stories and memory-props that tell us nothing

except that we were already there
in the today that existed before today -
if we can only preserve ourselves in the now
by continually re-inventing ourselves in the now,

then preferably simply by means of clothing.
You are sitting at table. Suddenly you see how someone
was crossing ice, how the cold got its grip on him

or some other fate and you say: look,
here you have his shoes, leather jacket, gloves.
Where is time? Time is here.
...

De dood maakt van mensen een plek.
De plek waar de man was: het lichaam

(hoe de haartjes in je nek, en hoe
en hoe) dat zich vergat

op de stenen in die straat, in die stad.
Later, het is nacht, er is een speelpleintje

(wij: schouder aan schouder, ongehaast,
een vriendschap zwijgzamer) vraag ik nog

hebben dingen een geheugen? Wijs
op twee van alle tegels die er liggen.

Stenen kistjes. Zonder geheugen
liggen ze er maar, zeg ik, zijn ze niet dit

hier, niet naast elkaar. Niets.
Het is stil waar ik sta. Later ook.

Het is op straat, nee, waar dan ook
dit: wat een plek maakt, weet die plek niet.
...

Death turns us into a spot.
The spot where the man was: the body

(how the hairs of your neck, how,
how etc.) that forgot itself

on the stones of that street, in that town.
Later, it is night, there's a playground

(we: shoulder to shoulder, unhurried,
a friendship, more silent now) I'm still asking

have things memory? Point to a couple
of all the tiles that lie here.

Little stone coffins. Lacking memory,
they just lie there, I say, they're not this,

here, not side by side. Nothing.
It's silent where I'm standing. Later too.

It's this: in the street, no, anywhere:
what makes a spot no spot can know.
...

Natuurgedichten schrijven is ingewikkeld,
iets waarbij men zuchtend moet gaan nadenken
over bijvoorbeeld rood en boom en wat het verschil is
en hoe dit op te heffen. Processen, denkt men,

hoe water inkt doet vervloeien, zo ongeveer moet dat -
maar hoe doet een boom dat richting rood?
Stelt zich er late lucht bij voor, verwerpt die.
Iemand die aan een tak hangt en bloedt? Winter

en daarin een roodborst? En nog zo wat. Niets
voldoet. Dan: men verbant de b van beginnen
en het hekwerk van m, roept de r uit tot rotzooi, zegt

de d is dood, en houdt over: tweemaal oo.
Niet mooi, wel kaal, een haast radeloos o, o.
Natuurgedichten schrijven is sloopwerk.
...

Writing nature poems is a complicated business,
something to think long about, sigh over,
in Dutch, for instance, about 'boom' and 'rood', how they differ,
how to remove the difference. Processes, you think,

how water dissolves ink, something of that kind -
but how does a 'boom' make its way to 'rood'?
Does dying light suggest itself? Reject it.
Someone hanging from a bough, bleeding? Winter,

and in it, a robin? And more of that sort. Nothing
fits the bill. Then: you dismiss the 'b' at the beginning,
and the sealing-off the 'm', treat the 'r' as disposable, say

that 'd' is dead, and you are left with: two times 'oo'.
Not beautiful, pretty bare, an almost helpless 'o, o!'.
Writing nature poems is demolition work.
...

We kruisten de Styx.
De veerman lag dronken in zijn schip.
Ik hield het roer en we zonken als stenen.

Water bestaat als de aarde
in lagen, transparante linten, glanzende strata
van steeds kleiner leven, minder warmte.

In je haren bloeiden luchtbellen,
de stroom trok je hoofd naar achter
en streelde je hals.

Stenen wuifden met armen van algen en varens,
zongen zachtjes gorgelend 'vrede'.
Ze sneden je kleren los.

Vissen likten het bloed van je benen.
Ik hield je hand vast. Ik wilde je troosten
maar we vielen te snel en er zijn geen woorden

die zonder lucht bestaan, mijn liefde
bleef boven, blauwe ballonnen, bakens voor even,
de plaats markerend van het ongeluk

voordat ze verder dreven. Je mond ging open.
Je gezicht werd rood, je handen zochten
evenwicht, zochten mijn armen.

Je probeerde in me omhoog te klimmen.
Je was een glasblazer met een wolk van diamanten
aan zijn mond. Ik hield je vast als een katje.

Ik aaide je vingers.
Je liet niet los.
Je sliep en ik aaide je vingers, liet los.
...

We crossed the Styx.
The ferryman lay drunk in his boat.
I took the helm and we sank like stones.

Water like the earth consists of layers,
transparent ribbons, glistening strata
of ever less life, less warmth.

Bubbles blossomed in your hair,
the current tugged your head backwards
and caressed your throat.

Stones waved with algae and ferns,
gurgled softly, sang of 'peace'.
They sliced your clothes away.

Fish licked the blood from your legs.
I held your hand tight. I wanted to comfort you,
but we were falling too fast and no words can exist

without air; my love
lay above, blue balloons, brief buoys,
marking the site of the accident,

before flowing on. Your mouth fell open,
your face turned red, your two hands sought
for balance, sought my arms.

You tried to climb up inside me.
You were a glass blower with a cloud of diamonds
circling his mouth. I hugged you like a kitten.

I stroked your fingers.
You held on tight.
You fell asleep. I stroked your fingers, let go.
...

De manier is steeds anders, een vuist
balt zich en valt, uit water lekt langzaam
de kanker van schimmels, maar daarna
is altijd hetzelfde weg: samenhang,

de glans van gebruik. Hier staat geen wand
zichzelf te betekenen, geen raam speelt
voor spiegel, geen hoek is nog recht.
Nutteloosheid is de schoonheid van verval en later

wil ik ook zo zijn, zo vanzelf
door leeftijd als gras overgroeid
scheef zitten in mijn stoel
en daar heel goed in zijn.
...

The manner is always different, a hand makes
a fist and falls, the cancer of moulds seeps
slowly out from the water, but afterwards
it's always the same that's missing: cohesion,

the shine of use. Here stands no wall
meaning a wall, no window is playing
at being a mirror, no corner is still straight.
Uselessness is the beauty of decay, and later

I, too, want to be like that, so naturally
overgrown by age, like grass,
sitting crooked in my chair
and being very good at that.
...

Wat zou gebeuren was er altijd al, volmaakt
gespeld door een beker die stukviel
scherven waarin de afdrukken van duimen
het rilschrift van naalddunne takjes staan.

Het is geen verhaal dat wij maakten maar iets
wat er was en er is in de sporen van greppels
en staanders en lang gedoofd houtvuur.
Het hoefde alleen maar gevonden te worden.

Iemand moest ernaar kijken en zeggen: wat is het
dit is het, en daar was het, een huis met een haard-
plaats, mensen die daar zoals altijd en altijd
voor het eerst in het nu zichzelf zijn en zitten

met warme handen die een beker vasthouden
bij het vuur en ze praten en de tiktak van regen
is een cirkel geluid en het deert niet, de nacht
de onzichtbare wolken, de stilte van alles

wat buiten in slaap is of wacht op de dag
zijn het dak en de wanden om het dak en de muren
van het huis dat al oud is maar nieuw
want opnieuw in dit heden gevonden.
...

What was going to happen was already here,
spelt out precisely by a cup which shattered,
shards marked with the prints of thumbs,
the shiver-script of pinsharp twigs.

It is not a tale we made up but something
that was here and is here in the traces of ditches
and postholes and log-fires long gone cold.
It just needed finding, that was all.

Someone had to look at it and say: what is it
this is it, and there it was, a house with a hearth,
people as always and always being themselves
for the first time here and now, sitting

with warm hands which clasp a cup
by the fire and talking and the tick-tick of rain
is a circle of sound and nothing matters, night,
invisible clouds, the silence of everything

that lies asleep or is waiting for day outside
are the roof and the walls round the roof and the corners
of the house that is already old but new
for it is newfound in this now.
...

In al haar onderdelen is een roos
roos, in ieder blad is zij volledig

zoals de omtrek van dit continent
in elke millimeter steeds de hele kust

het minste flardje damp
de grootste luchtvullende wolk gelijk is, is

een roos tot in het kleinst
van de omtrek van ieder van haar blaadjes

en de van geurmoleculen doortrokken ruimte
tussen die blaadjes: die roos

en weet het niet.
...

In all of its parts a rose is rose
in every petal it is complete

likewise each millimetre in this continent's outline
always equals the whole of its coast

and the slightest wisp of mist
the biggest skyfilling cloud, so

a rose right down to the tiniest
outline of every single petal

and the space suffused with molecules
of scent between these petals is that rose

and does not know it.
...

open de deuren
veeg de woorden
uit het huis - verbaasd

rechtop in de lange
kano van zijn slaap
vaart hij jouw licht in.

bloed, harteklop,
open en dicht gaan
tussen je handen

warmte ademende
vaas van ribben, bloei-
wijze, vlucht ronde

geluidjes zachte
regen en een kleine
rode o
...

open the doors
sweep the words
out of the house - amazed

upright in the long
canoe of his sleep
he sweeps into your light.

blood, heart-beat,
opening and closing
between your hands

a breathing vase
of ribs, inflor-
escence, flight

little sounds, soft
rain falling, a small
red o
...

De verzameling ‘rozen' is een andere
dan die van wat geen roos genoemd wordt

zoals ik en all roses. In niet-logische termen
hiervandaan geredeneerd

moet die bloem zich vermommen
om bij mij te mogen - kan ik alleen

bijvoorbeeld in het Engels van haar houden
wat allang gedaan is a rose is a rose is

dus geen leer der verzamelingen hier
maar wel dit: er is ruimte genoeg voor een dood-

simpel roosje en ik.
...

‘Roses' as a set is different
than that of what are not called roses

just like ‘I' and ‘all roses'. Moving beyond
the bounds of logic, this implies

that the flower must come in disguise if it is
to be with me - for instance I can only

love it in a poem, which a rose is a rose is
something that has long been done

so no set theory here, but one thing is dead
certain: there is room for a simple little

rose and me.
...