Gerrit Komrij

My mother at times came alive
Was granted the gift of the gab -
She gabbled on fixed overdrive -
A seamless past made up of blab -

But most of the time she said nowt.
Reminding me most of a pillar
Unreachable, steely throughout.
To kiss her would not be a thriller.

Quite senile. She cackled away.
‘Good gracious, how well you've been fed'
‘What times we once had, not today'
‘And when will you leave?' - and then dead.
...

Dankzij het drietal zonder wie niets gaat
Kan ik op zoektocht. Nathan leidt me. Dagen
En weken lopen we. De laatste straat
Maakt plaats voor wildernis en hinderlagen.

Rechts ligt het weiland dat de dansvloer is.
Links gaapt een poel. 't Is helder op de wei.
Daar danst de torso met de beeltenis.
Ook sfinx en Bronzen Ruiter zijn er bij.

Op deze wei is mij de jeugd beloofd.
Hier zal mijn moeder me niet meer ontglippen.
‘Inzicht.' - Ik zie boven Nathans hoofd
Zes wolken drijven, als zes diepvrieskippen.
...

Kalmeer - het is afgelopen,
Het zwart heeft je lijf omhuld -
Straks stijgt uit de afvalhopen
De rook op - oefen geduld.

Je weet (het is al wat je weet)
Dat je hand dit schrijft - en wat
Op schrift staat kijkt koud noch heet
Terug. Een luchtledig vat.

Niets baat je, tussen eerlijkheid
En veinzerij. Niets zit er in.
Erken, terwijl je je verbijt -
Ik ben een dichter, ik verzin.
...

Calm down - it is over and done,
Your body is shrouded in black -
From trash heaps there'll soon have begun
To come smoke - just try to hold back.

You know (but for this you know nil)
Your hand does this writing - and what
Is written looks back without chill
Or heat. A vacuum-tight pot.

Nothing avails you, honesty
Or sham. Inside it nothing lies.
Admit this galling travesty -
I'm a poet, I fantasise.
...

Ik vraag me af of het een knipoog was.
Wie weet was het een onheilspellend teken.
Zij was zo jong ineens, ik het karkas.
Het had tot nu toe andersom geleken.

Maakte u mij wakker, moeder, of ik u?
Was het een teken of alleen een groet?
Ik wil weer naar het stadsplein, nondeju.
Ik sta er al, gewoon omdat het moet.

Het plein lijkt een ontruimde autodroom.
Alleen wat straatlantaarns staan er te schijnen.
De sokkel is ook leeg. Ik zie een zoom
Van golvend marmer om een hoek verdwijnen.
...

I wonder if it really was a wink.
Who knows, it could have been a fateful omen.
A topsy-turvy state, a cross-wired link:
With me the carcass, she so young a woman.

Did you wake me up, mother, or I you?
Was it an omen or a brief hello?
I want to see the square again, pardieu.
I'm there already, simply have to know.

The square's like a vacated autodrome.
Those paltry street lamps make it seem forlorner.
The plinth is empty, too. I glimpse a show
Of liquid marble swirling round a corner.
...

Ik zoek haar overal. De dansers zijn
Goed zichtbaar in hun groene heiligdom.
Toch zie ik niet het meisje van het plein.
Ik hoor een luid gekerm. Ik draai mij om.

Het zwarte watervlak. En daar zie ik
Mijn moeder in de poel, met blinde ogen.
Een uitgestrekte arm. Heet dampt het slik.
Ze zinkt. Ze wordt steeds dieper weggezogen.

Een ijsstaaf in het kokend water. - Dit
Is niet wat Nathan had beloofd. Het zweet
Is rillerig, de gletschers zijn verhit.
Ze trekt mij naar zich toe, als een magneet.
...

I seek her everywhere. The dancers are
So clearly visible in their green shrine.
Still out of sight the girl, though, from the square.
I hear loud groaning. Turn round for a sign.

The water's blackish gleam. And there I spot
My mother in the pool, with eyes unseeing.
An arm outstretched. The mire is steaming hot.
She sinks. Sucked ever downwards is her being.

An ice-pole in the boiling water. - That's
Not what Nathan had promised me, of course.
The glaciers steam, all shivery the sweat. -
She pulls me to her with magnetic force.
...

Een andere heer. Hij doet het materiële.
De rekening moet worden opgemaakt.
Hij indexeert mijn goed - van luchtkastelen
Tot gouden bracelet. Dan ben ik naakt.

Mijn rekenmeester laat niets onvermeld.
Hij telt en telt. Hij lijkt wel drie man sterk.
Voor hem is ook geheugeninhoud geld.
Hij wil de bodem en het kruimelwerk.

Als ik becijferd ben is hij mijn vriend.
Wie heeft begrepen dat hij niet verdiende
Wat hij verdiende, en dat je onverdiend
Het meest verdient, pas zo iemand is ziende.
...

Another man. He lays my chattels bare.
The time has come to tot up the accounts.
He lists my goods - from castles in the air
To golden bracelet. I am stripped right down.

My probate clerk leaves not a thing untold.
He counts and counts. His strength seems to accrue.
For him the stuff of memory is gold.
He wants the substance and the trimmings too.

Once I'm completely figured, he's quite bland.
The one who's grasped that the accountant's earnings
Were not what he had earned, and that you can,
Unearning, earn the most, is most discerning.
...

‘Er is een dansvloer waar de beelden samenkomen,'
Zegt Nathan. ‘Laat mij daar je pleiter zijn.'
Hij schetst het feest van woorden, vormen, dromen
En zonden aan de keerzij van dit plein

Dat elke maand uitzinnig wordt gevierd.
Een dans van wensen en herinneringen
Waar zelfs de bronzen wijsgeer raast en tiert
En scherven van de gipsafgietsels springen.

‘Ze zijn er gul.' Hij toont me een papier.
‘Hun spel is ernst en onze ernst is spel.'
Hij lacht. ‘Ik breng je erheen. Signeer dit hier.'
Ik zet een speelse krul. Ik mag hem wel.
...

‘There is a dance-floor where the figures gather,'
Says Nathan. ‘Let me be your counsel there.'
He sketches in the feast of words, dreams, shadows
And sins - on the reverse side of this square.

That every month wild partying's arranged.
A dance of wishes and of recollections
Where even the bronze sage will act deranged
And from the casts fly chips - or even sections.

‘They're lavish there.' A document appears.
‘They play in earnest - earnestness is play.'
He laughs. ‘I'll take you. Pleased to sign this here.'
My playful flourish - he's a winning way.
...

Eerst moet mijn leven worden opgeruimd.
Het staat in het contract. Ik denk aan doek
En spons en bezem en aan sop dat schuimt.
In plaats daarvan zie ik een opschrijfboek

Waarin mijn hersenpan door een notaris
Wordt leeggelepeld. Ik word punt voor punt
- Met alles wat onwaar is en ongaar is -
Door zijn archiefmachine uitgedund.

Zo komen ook bij fakirs en asceten
De eigen krachten aan de oppervlakte.
‘Wat vastligt kan een mens gerust vergeten,'
Zegt hij. Ik heb zijn zegen. Waarvan akte.
...

To start with, my life must be tidied up.
The contract stipulates explicitly.
I think of cloths, sponge, broom and foaming suds.
Instead of which a notebook's what I see.

A notary spoons into it the brains
From my skull-pan. Each time this is repeated
- Along with all the false and crudely framed -
His archiving leaves me the more depleted.

This is the way that fakirs and ascetics
Enable hidden powers to be refloated.
‘What's fixed for good can safely be neglected,'
He says. I have his blessing. Duly noted.
...

Kraalogen heeft hij. Regelmatig steekt er
Een storm onder zijn zwarte mantel op.
Dan stijgt en daalt hij. Ik negeer het. Spreekt er
Niet louter redding uit zijn vogelkop?

Ik zwicht voor het vertrouwen in zijn blik.
Het biechten gaat mij heel eenvoudig af.
‘Het was mijn moeder niet,' zeg ik,
Niet de gerimpelde, niet die van 't graf -

Het beeld was glad en ongerept. Zij heerste
Er bloeiden anemonen uit haar staf.
Ze was een meesteres en toch de teerste.
Ik weet niet wat voor teken zij mij gaf.'
...

He's beady-eyed. His jet-black cloak is heaving
Like some great bellows regularly fed.
I spurn his falls and rises. Who'd believe in
Salvation stemming from his birdlike head?

His trusting gaze impels me to submit.
Confessing to him trips right off the tongue.
‘It wasn't my dead mother,' I repeat,
‘Not wizened by the grave, not dead and gone -

The figure was intact and smooth. Commanding.
Anemones were blooming on her stave.
She was a mistress, and yet quite enchanting.
I do not know for sure what sign she gave.'
...

Neem me de poëzie af
En ik ben een brievenbesteller
Een defecte toerenteller
Een man zonder toverstaf

Trek me mijn maskers af
En ik ben een gesteven minister
Een gediplomeerd redetwister
Op weg naar mijn marmeren graf

Een sukkel in sukkeldraf
Op weg naar het avondrood
Op mensenliefde staat straf
En de sukkels moeten dood
...

Strip me of poetry and
I'm a mailman nothing more
A counter that's lost the score
A man with no magic wand

Divest me of my masks and
I'm a starch-necked minister
A hair-splitting word-twister
With marble grave close at hand

A bungler who's trundling along
The sunset his ultimate stop
All love of mankind's judged as wrong
And bunglers are all for the chop
...

De ruimte van een plein. Het is al nacht.
De hele dag liep ik door nauwe stegen
Waar ik verdwaasd mijn leven overdacht:
As, stof en zaagsel om bijeen te vegen.

De ruimte, eindelijk. Een klok die luidt.
Het is het stadsplein van een oude prent
Tientallen stegen komen er op uit.
Poort, boog en standbeeld, alles is present.

Traag loop ik op het stralend marmer af.
Het is, hoe kan het anders, volle maan.
Een uil roept. In de verte klinkt geblaf.
Ik zie mijn moeder op de sokkel staan.
...

An open space of square. Night's fallen fast.
The whole day long I've walked down narrow alleys
Where dazedly I've thought about my past:
Ash, dust and sawdust - such a woeful tally.

An open space, at last. A chiming bell.
Like some old etching lies the city square,
With scores of alleys drawn into its spell.
Arch, gateway, statue - everything is there.

The gleaming marble's listlessly approached.
The moon is full - does her awaited stint.
An owl hoots. Distant barking's faintly broached.
I see my mother standing on the plinth.
...