ISMAÏL KADARÉ Poems

Ti qave dhe më the me zë të ulët
Se unë të trajtoja si prostitutë.
Atëhere lotëve të tu s'ua vura veshin,
Te desha, pa e ditur se të desha.

Një mëngjes të beftë kur u gdhiva
Pa ty dhe bota krejt e zbrazët m'u duk,
Ahere e kuptova ç'kisha humbur,
Ç'kisha fituar kuptova gjithashtu.

Më rrëzëllinte si smerald mërzija,
Dhe lumturia ngrysej si një muzg me re.
Nuk dija kë të zgjidhja nga të dyja
secila m'e bukur se tjetra qe.

Se ish i tillë ky koleksion bizhush
Që dritë e terr lëshonte njëkohësisht,
Që njëqindfish etjen për jetën shtonte,
Por dhe që vdekjen ndillte njëqindfish.
...

Même quand mon souvenir affaibli,
pareil aux trams d'après minuit,
ne s'arrêtera plus qu'aux principaux arrêts,
jamais je ne t'oublierai.

Je garderai en mémoire
le crépuscule immense et silencieux de ton regard,
et ce gémissement étouffé contre mon épaule
comme les flocons d'une neige un peu folle.

C'est l'heure de se séparer.
Je vais m'en aller loin de toi.
Rien là qui puisse étonner.
Pourtant, une autre nuit, les doigts
d'un autre dans tes cheveux viendront
s'entrelacer aux miens, mes doigts
de milliers de kilomètres de long.

1961
...

Cela fait longtemps qu'on ne se voit plus
Peu à peu je t'oublie, je le sens,
Bientôt ton souvenir aura disparu
Meurent déjà tes cheveux, tes lèvres, tes dents.

Je cherche çà et là, dorénavant,
Quelque emplacement où te déposer
Une strophe, une mélodie, un diamant,
Où t'embrasser avant de m'éloigner.

Si aucune tombe ne veut être tienne
Ni marbre, ni cristal, ni granit,
Faudra-t-il encore que je te traîne
À demi-morte, à moitié en vie?

Si je ne découvre pour t'y jeter aucun abîme
Puissé-je trouver un pré, un champ de lavande
Où, comme le pollen des étamines,
Doucement je puisse te répandre.

Peut-être ainsi ferai-je semblant,
T'embrasserai puis m'éloignerai,
Sans que personne ne sache exactement
Si l'on se sera oublié pour de vrai.
...

Sa herë kam kaluar mbi qiellin tënd, Kosovë,
Midis reve të tua të rënda, gjëmimeve të tua.
Ca pika shiu u rrokullisën nga dritarja e avionit, diç thanë.
(As ato s'mund t'i prek dot, janë përjashta),
Një vetëtimë që kaloi përbri m'u duk se ma bëri me dorë.

E rra. ky është shiu yt, retë e tua, bubullimat e tua.
Ca sinjale të shpejta, xixëllima mendimi inkandeshente.
Kurse kurrizi i gjerë i tokës sate vrapon diku poshtë,
Duket e zhduket i zymtë midis zgavrave dhe humnerave të reve.

Largohemi vazhdimisht. Tani ti mbete prapa.
Tani krahu i avionit në qindra copa të pret.
...

Edhe kur kujtesa ime e lodhur,
Ashtu si ato tramvajet e pasmesnatës
Vetëm në stacionet kryesore do të ndalojë,
Unë ty s'do të harroj.

Do të kujtoj
Mbrëmjen e heshtur, të pafund të syve të tu,
Dënesën e mbytur, rrëzuar mbi supin tim
Si një dëborë të pashkundshme.

Ndarja erdhi,
Po iki larg prej teje.
Asgjë e jashtëzakonshme,
Veç ndonjë natë
Gishtat e dikujt do pleksen në flokët e tu
Me të largëtit gishtat e mi, me kilometra të gjatë.
...

Wenn meine Erinnerung, die müde, dann
Wie eine Straßenbahn zu später Mitternacht
Nur noch an wichtigen Stationen hält:
Dich werd ich nicht vergessen!

Erinnern werd ich mich
Des Abends, unendlich schweigsam, deiner Augen,
Des Schluchzens, das erstickt auf meine Schulter sank
Wie fester Schnee.

Nun ist der Abschied da,
Ich gehe fort, und weit.
So ist es oft, nur dass
Des Nachts sich einmal Finger
Mit deinem Haar verflechten,
Die längsten Finger, meine, kilometerlang.

1961
...

Mit leiser Stimme, weinend, sagtest du,
Ich hätt wie eine Hure dich behandelt.
Was kümmerten mich damals deine Tränen,
Ich liebte dich und wusste nichts davon.

Bis plötzlich eines Morgens beim Erwachen
Die Welt mir ohne dich ganz leer erschien
Und ich begriff, was ich verloren hatte.
Doch was gewonnen, das begriff ich auch.

Smaragden funkelte mein Kummer
Und wolkenschwer umgraute mich das Glück.
Es fiel mir schwer, mich zu entscheiden,
Weil eins doch schöner als das andre war.

Denn diese Kollektion von Schmuck war so beschaffen,
Dass sie zugleich mit Licht und Dunkel warb,
Die Gier nach Leben hundertfach vermehrte,
Und hundertfach den Tod beschwor.
...

Kam ngrënë në një tryezë me vrasësit e tij
Në shtëpinë e pushimit të shkrimtarëve në Dubulti, në Jalta.

Buzëqeshnin dhe flisnin për realizmin socialist,
Ndërsa gjaku i tij skuqte mbi qelqet e makinave,
Mbi xhaketat, karriget, rrogat e tyre,
Mbi fytyrën kuqaloshe të Jermillovit kritik.

I binin gjoksit dhe flisnin për realizmin socialist
Në presidiume me stof të kuq, nën emblema me yll,
Ndërsa atë shtrirë gjerë e gjatë në tokën e zezë
Dimri rus e ngrinte, për ta shkrirë në prill.

Forcë e errët e veshur me rroba socialiste,
Turmë kritikësh xhuxhë, spekulantë, karrieristë
Sulmonin në marshin shekullor të mediokërve :
«Ti ishe i madh, po ne ta hëngrëm kokën.»

Po ja, bronzi i tij në sheshin «Majakovski»
U ngrit dhe i vrenjtur vështroi vitet që vinin.
Pas turmës së vrasësve që i njihte, ai pa
Si retë e para të kundërrevolucionit nxinin.
...

Ich aß an einem Tisch mit seinen Mördern
Im Schriftstellererholungsheim Dubulti in Jalta.

Sie grinsten und redeten vom sozialistischen Realismus,
Während sein Blut rot über die Autoscheiben floss,
Über ihre Sakkos, Sessel, ihre Börsen,
Über des kritischen Jermilows rotfeistes Gesicht.

Sie brüsteten sich und redeten vom sozialistischen Realismus,
Auf rot drapierten Präsidiumstribünen unter Sternemblemen,
Während er, lang ausgestreckt in der schwarzen Erde,
Im russischen Winter gefror, dass ein April ihn taue.

Finstere Kraft im sozialistischen Gewand,
Kritikermeute aus Zwergen, Spekulanten, Karrieristen
Griff an zum ewigen Marsch der Mittelmäßigkeit:
»Du warst groß, doch wir haben dich kleingekriegt.«

Da stand er dann, in Bronze, auf dem Majakowski-Platz
Und blickte finster auf die Jahre, die kamen.
Nach der Meute der Mörder, ihm wohlbekannt, sah er
In dunklen Wolken heraufziehen: die Konterrevolution.
...

1.
Dritaret u trandën, jashtë po ndodhte diçka.
U afrova të shoh, gjëmimet vallë ç'qenë.
Gjethe të rrëzuara, si krahë zogjsh, në një hata.
Dhe një breshër si shtresa perlash mbulonte dhenë.

Ç'janë ato zonja, vallë, që shkundin qafat, atje lart,
Që si breshër shkundin perlat, stolitë?
Diçka ka ndodhur, pa dyshim diçka
Në tokë, në qiell, në shpirtëra.

Diçka ka ndodhur ?
Veç te ti përherë
Në trurin tënd e jashtëzakonshme ngjan gjithçka.
Kurse në të vërtetë
Dimri erdh në derë
Kjo veç ka ndodhur e gjë tjetër s'ka.

2.

Flokët gjysmë të ngrirë,
Të ftohur krejt
Si nga qëndra e dimrit
Ti erdhe drejt.

Ca kokrriza breshëri
Solle me vete që jashtë.
Që kishe diçka nga qielli
Kjo dukej haptas.

Diçka nga dritë të tij
Opake, enigmatike.
Kokrrizat e breshërit
Shkrinin pikë-pikë.

Kështu fjalët e tua
Shndërroheshin në dënesë
Për të ngrirë sërish
Në frizerin e kujtesës.

3.

Përskaj raftesh të bibliotekës së bardhë
Pasi ike, unë qëndrova në qoshe
Hija e mbretit Hamlet u shfaq
Dhe u zhduk ngaqë s'ishte e nevojshme.

Deliri shumëgjuhësh i Xhojsit
Më ofron shërbimin e tij.
E gjatë është pasditja, më thotë,
Në punë mund të të hyj.

Ç'dialogë të dashuruarish, të ndarësh
Ç'letra, ç'memuare të hap?
Ja gjysmëpërçart murmurisin në qoshe
Zelda dhe Skot Fitzxherald.

Por unë largohem më tutje
Në rafte të tjerë ik
Më fal, Volodja Majakovski,
Më fal, dhe ti, Lili Brik.

Kaloj ngadalshëm bri raftesh
Ke do doja të ngjallej sërish?
Të pyesja për ferrin Danten?
Gjithçka e ka thënë imtësisht.

T'i bëja ndoshta Eskilit,
Një naive, vulgare, pyetje:
Më të mira ishin dramat që humbën,
Nga. ato që kanë mbetur?

Iki më tutje, e pafundme
Prej tyre më ngjan kjo dhomë.
Ja Pushkini, hapat i ndal:
Për Ana Kernën tregomë.

Ndonjë ditë pa dyshim ka ardhur
Në flokë me kokrriza breshëri ?
Më trego shkrirjen, dënesën
E kthimin pastaj në perla.

Me trego atje thellë nën tokë
Poeti ditët si i ngrys,
Atje ku nuk mbërrin lavdia
E as turpi, natyrisht, nuk mbërrin.

4.

Porsi çifuti i kthyer në fe tjetër
Ia behu shiu i konvertuar në breshër.

Sa herë shiu në qelqe do trokasë
Ti do të vish këtu dhe në mos ardhsh.

Qofshë si muzikë, si pikiëllim apo si kryq
Unë do të njoh e do të çohem vrik.

Dhe si ai që guackës perlën ia merr
Nga muzika, kryqi a vdekja do të të nxjerr.
...