ULADZIMIR ARLOU

Я так і думаў:
тут амаль ніхто
(калі не лічыць мяне)
не гаворыць па-беларуску,
але,
каб ты была са мною,
гэты дробны недахоп
імгненна ператварыўся б
у велізарную перавагу, бо
ў гушчыні палюбнай публікі
мы маглі б гаварыць пра нашы пачуцьці,
не саромеючыся самага патаемнага
(ты ведаеш, якія вострыя адчуваньні
могуць падараваць проста словы),
за выняткам таго,
што нельга казаць нават шэптам у ложку —
пагатоў, мы з табою схільныя да прымхаў і
часта стукаем тры разы па дрэве.
Наш карабель
(па-тутэйшаму — ferry, альбо boat-ship)
гайдае ўсё мацней, і ўжо ёсьць
першыя ахвяры марское хваробы.
(Дзякуй богу, што я —
з банальнай прычыны
адсутнасьці фунтаў —
не нажлукціўся піва
ў карабельным бары.)
Манэтаў у кішэнях
яшчэ хапіла б на званок табе,
толькі я ўспомніў пра розьніцу ў часе.
(Цікава, хто пражыў гэтыя дзьве гадзіны
замест мяне?)

Порт Ramsgate
выдае з мора на шыкоўныя дэкарацыі
да фільму «Каханка францускага лейтэнанта»
паводле раману жыхара гэтае выспы Дж. Фаўлза.
Я не казаў табе, што
білет у Ramsgate
(разам з сваім тэлефонам)
дала мне ў Менску дзяўчына
зь зялёнымі, як сёньняшні Ля-Манш, вачыма,
якую я ахвотна
запрасіў бы павячэраць удваіх,
калі б на сьвеце не было
цябе.

За прыбярэжнымі кулісамі
рыхтуецца да выхаду мытнік
з шэксьпіраўскім імем Рычард,
які дзякуючы рудой барадзе
прыме мяне за хлапца
з Ірляндзкай Рэспубліканскай Арміі.

Але ўсё скончыцца памысна,
калі не лічыць спазьненьня на вакзал «Victoria»,
дзе ўчора ірляндцы
мімаходзь апусьцілі ў сьметніцы
чарговую партыю бомбаў,
замаскаваных пад порцыі плямбіру,
каб два чалавекі
ўжо ніколі не змаглі трапіць у Эўропу,
а яшчэ адзін
здолеў бы наведаць яе
ў камфартабэльным вазку для бязногіх.

Усё скончыцца памысна:
я хутка прывыкну да левабаковага руху
(урэшце, гэта пустая фармальнасьць,
бо ўсе мы, згадзіся,
рухаемся ў адным кірунку,
хоць часам нам з табою ўдаецца
рухацца насустрач адно аднаму
і нават сустракацца):
у тэрарыстаў будуць велікодныя вакацыі;
я пакажу, як прайсьці на Holden Road
пажылой мурынцы з Вэст-Індыі, і за гэта
мяне нязлосна цапне за нагу
пародзісты брытанскі сабака
невядомае мне пароды;
голуб з Trafalgar Square
на знак асаблівага даверу
пакіне белы кружок
на маім зялёным швэдры
(у Менску
адзін абазнаны габрэй скажа, што
апрача зялёнага швэдра ў мяне зялёная аўра;
я не прамінаў бы падзяліцца гэтымі зьвесткамі
зь зеленавокай менскай касіркай —
калі б на сьвеце не было цябе),
і калі я зноў падымуся на boat-ship,
Англія здасца мне
ўтульным зялёным хутарам,
дзе можна было б затрымацца яшчэ на тыдзень,
каб там больш гаварылі па-беларуску,
прынамсі — ты.
...

Wusste ich's doch:
Fast niemand hier
(mich ausgenommen)
spricht Belarussisch,
aber,
wenn du bei mir wärst,
würde dies winzige Manko
im Handumdrehen
zum Riesenvorteil, denn
im Gedränge des Deckpublikums
könnten wir unsere Gefühle besprechen,
ohne Scham vor dem Allerheimlichsten
(du weißt, was für starke Empfindungen
das bloße Wort oft hervorbringt),
mit Ausnahme dessen,
was man auch im Bett nicht mal flüstert -
zumal wir zum Aberglauben neigen und
oft schon auf Holz geklopft haben.
Unser Schiff
(hier als ferry, auch boat-ship bezeichnet)
kommt stärker ins Schwanken, schon
fordert die Seekrankheit erste Opfer.
(Gott sei's gedankt, ich habe -
aus hundsbanalem
Mangel an Pfunden -
mich nicht an der Schiffsbar
mit Bier abgefüllt.)
Das Geld in der Tasche,
es reichte gerade, dich anzurufen,
nur hab ich die Zeitverschiebung vergessen.
(Wer hat wohl an meiner Stelle
diese zwei Stunden verlebt?)
Port Ramsgate
erinnert vom Meer an die noble Kulisse
zum Film „The French Lieutenant's Woman"
nach dem Roman des Inselbewohners J.
Fowles.
Ich hab dir verschwiegen, dass
mir das Ticket nach Ramsgate
(dazu ihre Nummer)
in Minsk eine junge Dame vermachte,
mit Augen, so grün wie heut der Kanal,
ich hätte sie auf der Stelle
zum Abendessen zu zweit eingeladen,
gäb es auf dieser Welt nicht noch
dich.

Hinter den Uferkulissen
macht sich der Zöllner bereit,
Richard sein shakespearescher Name,
der in mir ob des rötlichen Bartes
einen Kerl
von der Irish Republican Army vermutet.

Doch geht alles gut aus
bis auf die Verzögerung an der Victoria Station,
wo gestern die Iren
wieder mal eine Mülltonne nebenbei
mit einem Sprengsatz bestückten,
getarnt als Vanilleeis,
was zwei Menschen
den Weg nach Europa endgültig abschnitt,
einem dritten
die Möglichkeit zur bequemen
Einreise per Rollstuhl eröffnete.

Alles geht gut aus:
Ich gewöhne mich rasch an den Linksverkehr
(eine bloße Formalie,
ist doch die Richtung, nicht wahr,
für alle dieselbe,
auch wenn ich und du manchmal meinen,
wir kämen einander entgegen,
kämen womöglich zusammen):
die Terroristen im Osterurlaub;
einer farbigen Alten von den West Indies
zeig ich den Weg zur Holden Road, dafür
schnappt sich ein britischer Rassehund
mir unbekannter Rasse
gutmütig mein Bein;
am Trafalgar Square setzt eine Taube
als Beweis ihrer Zutraulichkeit
ein kreisrundes Weiß
auf meinen grünen Pullover
(in Minsk
bemerkte ein weiser Jude, ich hätte
zum grünen Pullover die grüne Aura;
gäb es auf dieser Welt nicht noch dich -
ich hätte gewiss nicht versäumt, diese Informationen
zu teilen mit der grünäugigen Minsker Kassiererin),
und als ich das boat-ship wieder besteige,
erscheint mir die Insel
als grüner, gemütlicher Weiler,
noch gut für ein paar schöne Tage,
wenn man dort mehr Belarussisch spräche,
du jedenfalls.
...

Нахілюся над студняй,
каб убачыць самога сябе.

Глядзяць на мяне
з глыбіні
то сьветлагаловы хлапчук,
то сівабароды стары,
а часам
няма адлюстраваньня,
быццам не нахіліўся ніхто
над студняй.

Няўжо гэта я — хлапчук?
Няўжо гэта я — стары?
Няўжо гэта я —
адсутнасьць адлюстраваньня?
...

Über den Brunnen beuge ich mich
um mich selbst zu sehen.

Es schauen mich
aus der Tiefe an
bald ein Bürschlein mit blondem Schopf
bald ein graubärtiger Greis
bisweilen aber
ist da kein Abbild
als hätte niemand sich
über den Brunnen gebeugt.

Bin das wirklich ich - das Bürschlein?
ich - der Greis
ich -
das fehlende Abbild?
...

Ня сьпі, калі сонца сядае,
бо засьнеш зь ім разам,
а ўраньні ўжо не прачнесься.
Не глядзі ў люстэрка апоўначы,
бо растанеш у ім,
як солі драбінка
ў студні.
Не любіся зь дзеўкамі ў жыце
і ў красках не любіся,
бо колькі каласоў зломіш —
столькі людзей
ад голаду сканае,
а колькі красак зьвяне —
столькі дзетак
на сьвет не народзіцца.

Пажатае жыта даўно,
і поплаў мой
скошаны.
Сонца сядае.
Глыбее ў дубовай асадзе
бабуліна люстра.
...

Schlaf nicht, wenn die Sonne sinkt,
sonst schläfst du ein mit ihr
und wachst nimmer auf des Morgens.
Schau nicht in den Spiegel um Mitternacht,
sonst löst du dich auf in ihm
wie ein Körnchen Salz
im Brunnen.
Geh mit den Mädchen nicht ins Korn
nicht in die Blumenwiese
denn soviel Ähren du zerknickst
so viele Menschen
werden Hungers sterben
so viele Blumen du zerdrückst
so viele Kinder
bleiben ungeboren.

Das Korn ist schon lange geschnitten
und meine Wiese
gemäht.
Die Sonne sinkt.
Tiefe gewinnt im Eichenholzrahmen
Großmamas Spiegel.
...

Прахожыя
ідуць праз наш пакой
і аддаляюцца,
робячы жаданьне яшчэ вайстрэйшым.
Галасы гораду
гаснуць
адзін за адным
у нашых целах.
Музыка
гасьне апошняю —
на вуснах
і кончыках пальцаў.

Сьвет
нараджаецца зь ціхага ўскрыку
і сьмеху.
Дыханьне
творыць пэрсікавы пушок
на шчацэ.
Музыка
прачынаецца
ў анфілядах гарачых прасьцінаў.

Новая радзімка
зьяўляецца
на худзенькім плячы.
...

Passanten
spazieren durch unser Zimmer
und entfernen sich
fachen zusätzlich Begehren an.
Die Stimmen der Stadt
verklingen
allmählich
in unseren Körpern.
Die Musik
verklingt zuletzt -
auf den Lippen
den Fingerspitzen.

Die Welt
entsteht aus einem stillen Schrei
und aus einem Lachen.
Der Atem
pflanzt Pfirsichflaum
auf die Wangen.
Musik
erwacht
in heißen Lakenfluchten.
Ein neues Muttermal
zeigt sich
auf der schmächtigen Schulter.
...

Трое мужчын
ідуць паўзь мяне
па чыстым сьнезе —
тры ланцужкі сьлядоў
цягнуцца за імі.
Трое маіх сяброў
ідуць па белай нерушы,
і ланцужкі іх сьлядоў
абрываюцца.
Спачатку за адным,
потым за другім,
потым за трэцім.
Трое маіх сяброў
ідуць па сьнезе,
не пакідаючы сьлядоў.
Чаму за вамі няма сьлядоў? —
спалохана крычу я.
Я маўчаў,
калі трэба было гаварыць,
адказвае першы.
Я гаварыў,
калі трэба было маўчаць,
адказвае другі.
А ты, мой самы дарагі сябра,
чаму ты не азірнуўся?
Ён глухі,
адказвае першы.
Ён нямы,
адказвае другі.
Трое падарожнікаў
ідуць паўзь мяне
па чыстым сьнезе.
...

Drei Männer
ziehen an mir vorüber
durch den reinen Schnee -
drei Stapfenspuren
ketteln sich hinter ihnen her.
Drei Freunde von mir
ziehen durch den Neuschnee
und ihre Spuren
reißen ab.
Zuerst hinter dem einen
dann dem zweiten
dann dem dritten.
Drei Freunde von mir
ziehen durch den Schnee
und hinterlassen keine Spuren.
Weshalb sind keine Spuren hinter euch?
schreie ich erschrocken.
Ich schwieg
als es zu sprechen galt,
erwidert der erste.
Ich sprach,
als zu schweigen galt,
der zweite.
Und du, mein teurer Freund,
weshalb hast du dich nicht umgesehen?
Er ist taub,
erwidert der erste.
Er ist stumm,
der zweite.
Drei Wanderer
ziehen an mir vorüber
durch den reinen Schnee.
...

Бляшанка з-пад кока-колы
на мініятурным саркафагу
з прахам ахвяраванага Ваалу
немаўляці,
пазычаны ў дзіцячых кніжках
сэміцкі профіль Ганібала
на дробнай купюры,
рэдкія фаласы калёнаў
і белы прэзыдэнцкі палац
(як іх цягне да вечнага!)
за сотню крокаў
ад капішча Тафэль —
вось ты і пераканаўся:
знакамітую пастанову
рымскага сэнату
пасьпяхова выканалі,
і цяпер
найлепей прысесьці
на адбітую капітэль
і, заплюшчыўшы вочы,
паслухаць тутэйшы вецер.
Замест адказу на пытаньне,
чаму картагенская цывілізацыя
не стварыла паэзіі
і прыгожага пісьменства наогул
(ці не таму былі прайграныя
Пунічныя войны?),
саланаваты брыз
пазнаёміць цябе
з уладаркаю плятынавых валасоў
і амаль свойскага імя
Аўшра,
што ў перакладзе зь літоўскай —
Заранка,
зь якой можна размаўляць
на мове,
што ў гэтых шыротах
не падасца табе чужою,—
пра Вільню, Менск
і містыку мужчынскіх вачэй
і жаночых ножак.
Тэмаў хопіць на ўсю вячэру
і на перапынкі між танцамі
ў дыскатэцы з падазронаю назвай
«Самара»,
дзе каля поўначы
ты будзеш адрэкамэндаваны
яе немаладому каханку
з Гамбургу,
які будзе паблажліва
сачыць за вамі,
але ўжо ня здолее перашкодзіць
твайму першаму афрыканскаму сну —
пра цырк
і сьветласкурую канатаходку,
што ў страшнай высачыні
ідзе над жаўтлявымі руінамі
Картагену,
дзеля раўнавагі
трымаючы ў вуснах галінку
дзікае ружы.
...

Eine Cola-Büchse
auf einem Miniatursarkophag
mit der Asche eines Baal geopferten
Säuglings,
ein Kinderbüchern entlehntes
semitisches Hannibal-Profil
auf einem kleinen Geldschein,
vereinzelte phallische Säulen
und der weiße Präsidentenpalast
(wie es sie doch zum Ewigen zieht!)
hundert Schritt
vom Tofet -
nun hast du Gewissheit:
der berühmte Erlass
des römischen Senats
wurde erfolgreich umgesetzt,
und nun
setzt man sich besser
auf ein abgeschlagenes Kapitell,
um mit geschlossenen Augen
dem hiesigen Wind zu lauschen.
Statt dir die Frage zu beantworten,
warum die Karthagerkultur
keine Dichtkunst hervorbrachte,
überhaupt keine schöne Literatur
(wurden die Punischen Kriege
nicht deshalb verloren?),
macht dich die salzige Brise
mit einer Platinhaarträgerin bekannt,
sie hört auf den fast vertrauten Namen
Aušra,
im Litauischen ist das
die Morgenröte,
mit ihr kannst du dich unterhalten
in einer Sprache,
die dir in diesen Breiten
nicht fremd erscheint,
über Vilnius, Minsk
und die Mystik von Männeraugen
und Frauenbeinen.
Themen genug für den ganzen Abend
einschließlich der Tanzpausen
in der Disco mit dem verdächtigen Namen
„Samara",
wo du gegen Mitternacht
ihrem angejahrten Liebsten
vorgestellt wirst,
aus Hamburg,
der euch gönnerhaft
im Auge behält,
aber dich auch nicht mehr hindert
an deinem ersten afrikanischen Traum -
vom Zirkus
und der hellhäutigen Seiltänzerin,
die in grausiger Höhe
über den gelblichen Ruinen
Karthagos wandelt,
fürs Gleichgewicht
in den Lippen den Zweig
einer wilden Rose.
...

У панядзелак
сьвяціла сонца, і
твае грудкі
пахлі лявандаю,
а прыклаўшы да іх вуха,
можна было пачуць
бурштынавую музыку
Грыга.
У аўторак
церусіў дождж, і
твае грудкі
купаліся ў водары язьміну,
а смочкі таілі смак
вішнёвага лікёру.
У сераду
было хмурна, і
я параўнаў
твае грудкі
зь дзьвюма козачкамі
на зялёным схіле
вінаградніку —
бо яны частавалі мяне
мускатным віном.
У чацьвер
усхадзіўся вецер,
а пад атласнай скураю
тваіх грудак
пералівалася
лютневая мэлёдыя
невядомага кампазытара
XVI стагодзьдзя,
кантрапунктам якой
быў дымок
ляснога вогнішча,
якім цягнула
з-пад пашак.
Сёньня
грудкі ня пахлі нічым —
напэўна таму,
што гэта былі
не твае грудкі.
...

Am Montag
schien die Sonne, und
deine Brüste
dufteten nach Lavendel,
ein Ohr daran gelegt,
schon hörte ich
die Bernsteinmusik
Griegs.
Am Dienstag
sprühte Regen, und
deine Brüste
schwammen in Jasmin,
die Warzen schmeckten leicht
nach Kirschlikör.
Am Mittwoch
war es bewölkt, und
ich verglich
deine Brüste
mit zwei Zicklein
auf dem grünem Hang
eines Weinbergs -
denn sie versorgten mich
mit Muskateller.
Am Donnerstag
stürmte es,
und unter der Atlashaut
deiner Brüste
schillerten
Lautenklänge
eines unbekannten Komponisten
des 16. Jahrhunderts,
als Kontrapunkt dazu
der Feuerrauch
vom Wald her,
der herüberzog
von den Weiden.
Heute
rochen die Brüste nicht -
bestimmt,
weil es
nicht deine waren.
...

Надзейны смак маміных смочак
ля вакна зь відам на
ператвораны ў вар'ятню
кляштар францысканаў,
смак вады дзьвінскае лукавіны,
якая рыхтавала мне
цёплае месца сярод сваіх
тапельцаў,
ледзянцовы смак вуснаў
юнай распусьніцы
пад перакуленым у вербалозе
чоўнам,
смак першага глытку
схаванай бабулінай самагонкі,
горды смак крыві
з разьбітых у бойцы
з зарэчнай шпаною
кулакоў,
гаючы смак ветру,
адной зь нешматлікіх,
як зазначыў калега Камю,
чыстых рэчаў,
марскі смак жаночага лона,
смак бясконцасьці,
што кладзецца на вусны
ў зімовыя месяцавыя ночы...
А з будучыні
ўжо ляціць насустрач
тая,
чый пацалунак,
як вясёлка над жыцьцём,
тоіць у сабе
ўсе знаёмыя і нязьведаныя
смакі зь іх адценьнямі,
тая,
якой вядомыя ўсе мае шляхі й сховы,
тая,
што кожную хвілю гатовая
грацыёзна памяняць
галс.

© Uladzimir Arlou
...

Der beruhigende Geschmack von Mutters Brüsten
am Fenster mit Blick auf
das Irrenhaus gewordene
Franziskanerkloster,
Geschmack von Wasser aus der Düna-Biegung,
das ein lauschiges Plätzchen zwischen seinen
Ertrunkenen
bereithält für mich,
Eisgeschmack von den Lippen
der jungen Schwerenöterin
an der Lorbeer-Weide unterm aufgebockten
Boot
Geschmack des ersten Schlucks
von Omas verborgenem Selbstgebrannten
stolzer Geschmack des Bluts
der im Kampf mit den Schurken
von jenseits des Flusses zerschundenen
Fäuste,
heilsamer Geschmack des Windes,
eines der wenigen
reinen Dinge,
so der Kollege Camus,
Meeresgeschmack des weiblichen Schoßes,
Geschmack der Unendlichkeit,
der sich in Wintermondnächten
auf die Lippen legt …
Und aus der Zukunft
kommt sie angeflogen,
sie,
deren Kuss
wie ein Regenbogen über dem Leben
alle vertrauten und unbekannten
Geschmäcker mit ihren Nuancen
in sich vereint,
sie,
die all meine Wege und Schlupfwinkel kennt,
sie,
die immer gut ist
für eine graziöse
Halse.
...

Абдымаючы цябе,
я думаю
пра ненапісаны раман,
густыя зарасьнікі чарнавікоў,
таленавітыя ножкі
знаёмай карэктаркі,
якая пазнала сябе
ў адной з гераіняў...

Абдымаючы цябе,
я згадваю
лілеі
на возеры Люхава пад Полацкам,
свае адлюстраваньні
ў парыскіх лужынах,
кавярню з адзіным сталом
у каталёнскай вёсцы,
дзе Сальвадор Далі праездам
пазбавіў нявіннасьці
юную пастушку...

Абдымаючы цябе,
я смакую
густое каліфарнійскае віно,
палахлівую пэрлінку
твайго ўлоньня,
Міжземнае мора
ў Барсэлёне й пад Фамагустаю,
дзе Атэла душыў Дэздэмону...

Абдымаючы цябе,
я заўсёды ўяўляю
іншых жанчын —
тое, як буду
абдымаць іх,
і ўсё астатняе,
што малюе
мая цыганская
фантазія...

Але — вось дзіва! —
абдымаючы іншых жанчын,
я ніколі
не ўспамінаю
Сальвадора Далі,
ня думаю пра
карэктуры і карэктарак,
не смакую
пяшчотных ракавінак
і не ўяўляю
іншых жанчын.

Абдымаючы іншых жанчын,
я думаю толькі пра тое,
каб хутчэй усё скончылася —
каб зноў абняць
цябе.
...

In deinen Armen
denke ich
an den ungeschriebenen Roman,
den dichten Blätterwald,
die aufstrebenden Beine
der bekannten Korrektorin,
die in einer der Hauptfiguren
sich selbst erkannt hat …

In deinen Armen
erinnere ich mich
der Lilien
am Ljuchava-See bei Polazk,
meiner Spiegelbilder
in den Pfützen von Paris,
des Cafés mit nur einem Tisch
in dem katalonischen Dorf,
wo Salvador Dalí auf der Durchreise
einer jungen Schäferin
die Unschuld nahm …

In deinen Armen
schmecke ich
schweren kalifornischen Wein,
die scheue Perle
deines Schoßes,
das Mittelmeer
bei Barcelona und Famagusta,
wo einst Othello Desdemona erwürgte …

In deinen Armen
stelle ich mir immer
andere Frauen vor -
wie ich sie
umarmen werde
und all das,
was meine
Zigeunerfantasie
noch so malt …

Aber - o Wunder -
in den Armen anderer Frauen
fällt mir
niemals
Salvador Dalí ein,
ich denke auch nicht an
Korrekturen und Korrektorinnen,
schmecke keine
zarten Muscheln
und stelle mir keine
anderen Frauen vor.

In den Armen anderer Frauen
denke ich nur,
wär es bloß schon vorbei,
wär ich nur schon
in deinen.
...

У спакоі тваіх вачэй,
у смутку тваіх сьлёз,
у таемнасьці тваіх слоў,
на дне твайго маўчаньня,
на ўзьмежках спатканьняў і ростаняў,
у плыні рэк і аўтастрадаў,
на вуліцы Ніжнепакроўскай у Полацку
і на бэрлінскай Unter den Linden,
на старонках старых фаліянтаў
і пад вокладкамі новых кніг,
у палёце птушак
і ў сьпевах марцовых катоў,
у вершах і нэкралёгах,
у водары тваёй парфумы
і ў глыбінях твайго лона —
паўсюль
сачу знакі таго,
што павінна зьдзейсьніцца
ў гэтым стагодзьдзі,
паўсюль —
дзень пры дні —
сачу твае знакі,
Свабода
...

In der Ruhe deiner Augen
in der Wehmut deiner Tränen
in dem Rätsel deiner Worte
auf dem Grunde deines Schweigens
und dem Grenzstreifen von Wiedersehen und Scheiden
im Strome der Flüsse und Autobahnen
in der Nishnepakrouska-Straße zu Polack
und Unter den Linden Berlins
auf den Seiten alter Folianten
unter neuen Buchumschlägen
im Vogelflug
und der Märzkatzenmusik
in Gedichten und Nekrologen
im Duft deines Parfüms
und den Tiefen deines Schoßes -
überall
suche ich nach den Zeichen dessen
was sich erfüllen muß
in diesem Jahrhundert
überall -
Tag für Tag -
suche ich deine Zeichen
Freiheit.
...