JOANNA MUELLER

z Bełzy

jak córkę imbecylkę
o której nie wolno mówić
źle więc nie rozmawia się wcale

jak uczennicę tak czołobitną
że samą siebie - krwistą bitkę - serwuje sauté:
bez panierki, po wersalsku, po serwilsku

jak miesiączkującą mesjaszkę
z periodami powstań
z panieńską skórką pisaną bykowcem

i jak dziadówkę z rozposzczonym biczem
sfochowaną dziewoję dziejową
kiedy podnosi głos - tę broń białogłowską

jak brankę eklezjastyczną na wiecach potępienia
podtrutą truizmami, steraną tolerancją
tu i ówdzie uszczkniętą przez szczujki

jak wieloródkę która znowu zaszła
w mit i będzie chować po polach bękarty
(a ból tu mamy refundowany)

jak z natury osiadłą penelopkę-galopkę
wliczoną w program lojalnościowy
kiedy stroi się w przymieralni

w naręcza ubrań pawio upierzonych
które za tydzień powiesi na strychu
gdzie chodzi co dzień rozmyślać o pętli

tak ją kocham, i wierzę, i szczerze
...

mit Władysław Bełza

wie die dümmliche tochter
von der man nicht schlecht reden soll
also gar nicht spricht

wie die unterwürfige schülerin
die sich - blutiges steak - selbst sauté serviert
unpaniert, versailler art, serviler art

wie die menstruierende messiassin
mit ihren aufstandsperioden
ihrer gemunifiselten mädchenhaut

und wie die bettlerin mit der entfesselten geißel
ein historisches törichtes mägdlein
wenn es die stimme erhebt, diese frauenzimmerwaffe

wie die ekklesiastische geisel verurteilender kundgebungen
mit gemeinplätzen vergiftet, toleranzverschlissen
hier und da von hetzern angegriffen

wie die pluripara, die schon wieder schwanger geht
mit einem mythos und ihre bastarde im feld bestatten wird
(den schmerz zahlt mal die kasse)

wie das von natur aus sesshafte penelopgaloppchen
aufgenommen ins loyalitätsprogramm
wenn es sich in der anleide hübsch macht

sich meterweis pfauenfiedrige gewänder überwirft
die es eine woche später in die dachkammer hängt
wo es tagein tagaus hingeht und über den strick nachdenkt

so liebe ich sie, und ich glaube an sie, und das ehrlich
...

dzieci stresowane obsesją kontroli, tresowane troską
dzieci tak akuratne że każde ich zwichnięcie prostuje się kijem
dzieci bite paskami, paskami przytwierdzane do framug i zabijane na pasach
dzieci abortowane oraz te którym odmówiono
gwiazdy terminalnych eventów i prenatalni celebryci
dzieci ronione, rodzone martwo, embriony z deformacjami
dzieci sproszkowywane masowo w tabletki informacji
dzieci rozgrywane w medialnych ustawkach, rozrywane na salach sądowych
dzieci duszone w piekarnikach aut bo o nich zapomnieli i poszli do pracy
dzieci - zaślinione rośliny i przedwcześnie upadłe niedojrzałe śliwki
dzieci rodzące dzieci i dzieci przez dzieci gwałcone
dzieci wabione, wykorzystywane, przejmowane na własność
dzieci ścinane u nasady przez zimnych ogrodników
(a dobrzy to wujkowie: eugenicjusz, aborcjan, eutanazy)
dzieci utracone - bożki blogów, utylizowane odpadki medyczne
dzieci odrzucane każdego dnia: bezmyślnością, odwetem, wyzwiskiem
dzieci zaniedbane i zadbane zanadto, nadgorliwi wypełniacze pustki
dzieci tak zabłąkane że nie rzucają za siebie cieni ani okruszków
dzieci futrowane fałszem w żywołapkach domów
dzieci które lulałbym do snu piosnką o kochaniu
gdyby moja piszczałka zniosła taki banał

chodźcie, wołam was, chodźcie
...

kinder, vom kontrollwahn gestresst, von der sorge dressiert
kinder, so gewissenhaft, dass jede verrenkung mit einem stock korrigiert wird
kinder, mit gürteln geschlagen, an türrahmen befestigt, getötet auf zebrastreifen
kinder, abgetrieben, und kinder, denen man die ausschabung versagte, pränatale celebrities
kinder, fehlgeboren, totgeboren, embryonen mit deformationen
kinder, massenverpulvert zu infotabletten
kinder, medial verspielt, in gerichtssälen zerrissen
kinder, in den öfen der autos verheizt, vergessen, als man zur arbeit ging
kinder - lüllgewächse und zu früh gefallene pflaumen
kinder gebärende kinder und von kindern vergewaltigte kinder
kinder, geködert, benutzt, sich zugeeignet
kinder, von den eisheiligen am ansatz gekappt
(diese guten onkel: eugenitius, abortian, euthanasius)
kinder, verloren - göttchen der blogs, zu medizinischem abfall recycelt
kinder, jeden tag abgetan: durch gedankenlosigkeit, rache, schimpfe
kinder, vernachlässigt und allzu umhegt, übereifrige auffüller der leere
kinder, so arg verirrt, dass sie keinen schatten werfen oder krümeln
kinder, mit lügen gestopft in den lebendfallen der häuser
kinder, denen ich zum einschlafen ein wiegenlied vom lieben singen würde
hielte meine flöte solchen floskeln denn stand

kommt, ich rufe euch, kommt
...

witaj, Agnieszko!

przybywasz nieśpiesznie w rytm fali przyboju
we mnie niewczesnej, gnanej, niegotowej
zbyt wiele słów przewiewają jeszcze przyziemne przeciągi
gdy tak stoję w wygłosie pstrokata jak słup
obwieszona na oścież afiszami twarzy

nieobliczalne oblicze - wynikasz, gdy znikam
czysta kartko, nagietku, raniuszku,
śnieguliczko, jagniątko w szkarłatach

bądź zdrowa jak sen położnej z nocnego dyżuru
zakorduj mnie ze sobą, świtanno, przeciągnij na jasną stronę
skurcz mnie w topografię wzniesień i pradolin
ze wszystkich zmysłów ćwicz mnie w obserwacji
zatrzaśnij w kapsułce ciała, wyinterpretuj w ciszę

wdech - wypieram się siebie po blaknący blankiet
wdech - zwijam się jaskrawą poszewką do środka
wdech - przezwajam na twoje rozpulchnioną czerwień

teraz mnie już możesz swą bielą otworzyć
...

willkommen, Agnieszka!

triffst sachte ein, im rhythmus der brandung
in mir späten, getriebenen, längst nicht bereiten
zu viele worte wehen noch im durchzug am boden
wenn ich so dasteh im auslaut, bunt wie die litfaß
sperrangelweit offen mit ringsum den postervisagen

mienchen du, nicht zu ermitteln: erstehst, wo ich nicht bestehe
weißes blatt du, ringelchen, früheling
schneebeerchen, lämmchen im purpur

sei stark wie der schlaf der nachtschichthebamme
stimme mich mit mir gleich, morgensternchen, zerr mich ins helle
schrumpfe mich zur topographie von urhöhen und -tälern
von allen sinnen übe mich im schauen
schnapp ein in die körperkapsel, dolmetsche dich in die stille

atmen - ich veräußere mich ins bleiche laken
atmen - ich winde mich, grelles gehäuse nach innen
atmen - ich spule lockeres rot auf dich über

jetzt kannst du mich schon mit deiner blässe eröffnen
...

srebrna duszyczko zwrotek marychno
[czechowicz]

noc się posunęła przybliżył się dzień
napadało mleka na niebie całym w płatkach
księżyc w połowie przestał się zaczynać
w grę wzeszła żwawa ogniowa piłeczka

takie to pismo kreślisz osobliwą kredką
manio samosiowa zaranny tamaryszku
fetyszku genezyjski który na wyprzódki
w zlepienicę pralęków scalasz mnie od nowa

a gdy zlizujesz rankę na kolanie:
zjadłam bolenie - mówisz - zjadłam boleć
nowicjat i postulat wsobnych emigracji
oddaję w porękę najprostszym wzruszeniom

ty zatem nieśmiertelniej ja się zmienię w pianę
kość pamięci ulotnej dotknij do żywego
dobroć dopasowania w mrakotę traumatki
przebarw kontrolowanym płaczem nasycarki

przyćmij ultramarynią laserunkiem zakończ
wysunięty języczek przyjmij za zapłatę
żebym pojęła jak bardzo mnie nie ma
z tobą przy tobie w każdym włóknie drżenia
...

maria, du silbernes liedseelchen
[czechowicz]

die nacht war aufgerückt, es nahte der tag
milch fiel am himmel voller flocken
der mond hörte auf der hälfte anzufangen auf
ein flinker feuerball kam ins spiel

solcherart schrift zeichnest du mit seltsamem stift
maniechen willselber, morgendliche tamariske
kleiner weltentstehungsfetisch, der mich um die wette
ständig aufs neue zum knäuel aus urängsten bündelt

und wenn du dir das kniewündchen leckst:
habs aua gegessen, sagst du, auan gegessen
noviziat und postulat inwendiger exile
ich gebe den schlichtesten rührungen nach

du jetzt unsterblicher, ich aber werde zu schaum
an den arbeitsspeicher rühre bis zum lebendigen
die anpassungsgüte der traumamutter färbe
mit den beherrschten tränen der sättigerin

dimme mit ultramaria, beende lasurn
nimm das herausgestreckte zünglein als lohn
dass ich kapiere, wie sehr ich nicht da bin
mit dir, bei dir, in jeder zitterfaser
...

czasem to jest jak tętent kopyt, wściekle oślepła galopada
i ogłuszenie takim zgiełkiem, jakby ktoś nagle zwęził światło

czasem - podskórne echo morza, cicha ucieczka odpływnej fali
albo podstępny, choć wylewny, postęp przesiąkających wałów

są dni, gdy jest jak dialog świetlny, przeciągłe wycie buczków mgłowych
bezpieczny powrót z ciemnych głębin w rytm zatokowy, do portu aorty

niekiedy - niemy trzepot szprotek w splotach węzłowych, naczyniach chłonnych
i pulsowanie współczulne stada, kiedy umyka przed pogonią

odzywa się jak kanonada, wdziera wybuchem w śpiące miasto
bądź jest skradaniem się partyzanta, nerwem strzaskanej leśnej gałązki

oto prowadzi jak przewodnik - nocnych uchodźców przez grzebień graniczny
lub zdradza: błędną drogą przewodzeń zwodzi ich prosto w zastawek wnyki

czasem podniośle: jak łopot flagi, jak wahadełko w tętnie bliźniaczym
albo dobitnie - jak odgłos wieńca porzucanego w dół owalny

jest i rozruchem, skandalem skandowań, wrzaskliwą tłumów preekscytacją
krzykiem komórek w zły poranek, szumem agresji agregatu

może zarażać: śmiechem tubalnym, kordialnym ściskiem przywodziciela
a kiedy indziej to jest przewlekły, nieuleczalny bezmiar załamka

bywa też głośnym do drzwi kołataniem, wtargnięciem ciosów, włamem ścichapęk
albo odwrotnie - to gość serdeczny, który nieśmiało staje w przedsionku

jest wreszcie pewnym ruchem rysika - kreśli oś serca, stożek tętniczy
jest pierwszym tonem, błogosławionym - i miłosierdzia strugą z wnętrzności
...

manchmal ists wie ein hufgetrappel, ein rasend blinder galopp
und ein ertauben am lärm, als hätte jemand plötzlich das licht verengt

manchmal ists ein subkutanes meeresecho, die stille flucht der ebbenden welle
oder der hinterlistige, doch überschwappende fortschritt aufgeweichter wälle

es gibt tage, da ists wie ein lichtes gespräch, ausgedehntes nebelhörnerheulen
sichere rückkehr aus untiefen in den rhythmus der bucht, den hafen aorta

zuweilen ists ein dumpfes sprottenscheppern in verwobenen knoten, lymphen
und das mitleidige mitpulsen der rotte, wenn sie flüchtet vor der hatz

es meldet sich wie eine kanonade, dringt mit gewalt ein in die schlafende stadt
oder das schleichen eines partisanen, der nerv eines zerstampften waldzweigs

als anführer vor kopf, bringt es die flüchtlinge nachts über den grenzkamm
oder es verrät sie: führt sie irrwegs direkt vor die schlinge

manchmal ists feierlich wie das flattern der flagge, wie das pendel im zwillingspuls
oder deutlich wie der hall eines kranzes, in einen schiefrunden graben geworfen

anlassen, skandierskandal, kreischende masse in präexzitation, ein aufschrei
der kammern zur falschen stunde, lärmig wie eine aggregataggression

es kann ansteckend sein wie ein tubenlachen, das herzdrücken eines heranziehers
andermal ist es die aufgeschobene, unheilbare endlosigkeit einer falte

zeitweise ists ein lautes rütteln an der tür, eine zerrerei von schlägen, einbruch
in die stille oder umgekehrt - der herzliche gast, der schüchtern im vorhof zögert

schließlich ists die sichere bewegung des schreibers, der die herzachse zeichnet, den aderkegel
es ist der erste gesegnete ton - und der barmherzigkeitsstrom fließt aus dem innern
...

Bruno Schulz w chwilach lęku kreślił palcem w
powietrzu
kształt
domu.

przystań
zagraj w losto
a potem idź dalej
do mowy rozsypka azyl
przecież lepsze pielesze niż
do wynajęcia słoneczny niepokój
niewymawialny to znaczy nie można
wymówić go nam aż do rachunków sumienia
które przyjdzie przypłacić sobą kiedy w przeciągu
przechodnim gdzie zmysły w amfiladzie stanie
właściciel Komornik ze swą żoną Śmierdką
Trupienką ale zanim wprowadzą się w sztafaż
zalęgną się tu zalękną miłość i inne zarazy sorki
tupaje gołyszki almiki zmorne kołatki duchy
powrotniki stroszki omacnice i przejęzyczniki
jadowite (linguisticus misticus variatio ironicus)
na ścianie zmaluje monidło jakiś chałupnik liryczny
a we mnie zamieszkają twoje wewnętrzne zamieszki
archipelagi snów postradanych z bezdomności
wykorzeniamy uchronie te latarnie po Dziadku
Utopku już trwa docieplanie już adres się staje
mieszkaniem tunel w światełku z popielnika mruga
zamieszkiwać pod dachem języka potem znaleźć
w języku pochówek

nie da się pisać wiersza w kształcie domu
nie da się pisać domu w kształcie wiersza
(teraz pokaż różnice między obrazkami)
...

pramatka prymatka heimatka
sublimatka aromatka amalgamatka
fantazmatka miazmatka symptomatka
stygmatka charyzmatka schizmatka
astygmatka izochromatka pryzmatka
reformatka anatematka ekstrematka
poematka suprematka supermatka
enigmatka emblematka epigramatka
monodramatka gramatka idiomatka
problematka paradygmatka sofizmatka
monotematka kategorematka syntagmatka
dyplomatka optymatka dylematka
estymatka panimatka sarmatka
systematka schematka automatka
normatka aksjomatka kazamatka
obsesjomatka traumatka złamatka
...

urmater primater heimater
sublimater aromama amalgamama
phantasmater miasmama symptomama
stigmama charismama schismama
astigmama isochromama prismama
reformama anathemama extremama
poemama supremater supermama
enigmama emblemama epigrammama
monodramama grammatickt idiomamal aus
problemater paradigmater sophismater
monothemater kategoremater syntagmater
diplomater optimama dilemmama
estimama fraumutter sauromater
systemama schemama automater
normama axiomama kasemuttern
mamanie traumama mamaliziös
...

nie pij tej wody, prosiłam, nie pij
w niej zła śmiecha zaklęła zimne tropy
podłych ludzi i padłych zwierząt
zwietrzą cię i dopadną watahy głodów
a bieskawice utrudzą serce twoje

czerwień rwie zieleń sianych makiem osuwisk
a ja się głowię i troję:
co znów ukryłeś za powłoczką snu?
czy umiesz się ślizgać po niebie?
jak ukraść dom, zanim się zmieni w płakalnię?
i kto mi przez ciebie łzy wszystkie powróci?

weszliśmy w mrok już dość głęboko
wszystko to nas tratuje: truje, tłamsi, obleka
jemy mięso jelenia i cukrowe łabędzie
w domu człowieka o czarnym sercu

zwinięty w piąstkę niezabitku
nie zostawiaj nas tu samotrzeć
Bóg trójcę lubi, ale po trzykroć przeciwne
kanty stołu, przy którym wieczerzamy społem,
pełni nie czynią

chłopczyku w baloniku - nie bądź mistyfikacją
wykluj się, ocaleńcu, scal, święty młodzianku
rysów nam nie wydłużaj, uciekaj, skryj się w poręce
gdy wszystkie drzazgi zliżesz w jedno drzewo
pierwszym swym krzykiem będziesz nieść ratunek
...

trink nicht von diesem wasser, bat ich, trinks nicht
die böse feixe hat kalte spuren darin verwunschen
gemeiner menschen und gestorbener tiere
es wittern und befallen dich hungrige meuten
und die blitzteufel zermürben dein herz

ein rot rupft das grün vom mohnenen hangrutsch
und ich grüble und verdreifache mich:
was versteckst du schon wieder unterm traumüberzug?
kannst du den himmel runterschlipfen?
wie klaut man ein haus, bevor es heulatorium wird?
und wer bringt mir die tränen zurück?

wir sind schon ziemlich weit ins dunkel geschritten
all dies zerstampft uns: vergiftet, verstänkert, verzieht
wir essen vom hirschfleisch und gezuckerten schwänen
im gehäuse des schwarzherzigen menschen

zum fäustchen verknäultes lebchen
lass uns nicht hier verselbdritten
gott mag zwar die dreiheit, aber die drei
kanten am tisch, an dem wir abendmahlen,
machen noch kein ganzes

bube im ballönchen  bleibe keine täuschung
schlüpfe, gerretteter, und vergänzele dich, heiliger jüngling
verzerre uns nicht unsere züge, fliehe, bringe dich in sicherheit
wo du alle splitter zu einem baum zusammenschleckst
mit deinem ersten schrei die rettung bringst
...

być sobie dwojgiem
najbliżej w sobie najgłębiej nieznane
istnienie dużego ryzyka przeważająca mniejszości
uparta nacjo narodzie sprzed narodzin
niepospolite poruszenie niepodległe eksterminacjom
tworzą się rzeźbią linie papilarne
twarz ledwie muśnięta w okienku transferowym
oczy = bakterie uczulone na światło
znużone nóżęta w lunecie tunelu
na równi pochyłej ponad płaszczyzną łamania
podnosi się dno tej historii
panoszą się msze wcielenia
omszała zbroja którą porastasz
w złączce osmozy odbitko stykowa
ułóż się jeszcze wnikliwiej wraź w powięź
jak manat w mroźnej fali jak delfin w ultradźwięku
pławię się otorbiam uziemiam w leżeniu
kolejny tydzień chodzę w tej miłości
w jeziorze łzowym tętni obawiaczek
rytm traumi refrenem echem wymilczanki
klęsko urodzaju nie opłać mi się stratą
okiełznaj zagrożenia wpisz w księgę rodzaju
nie być jak kocia matka gdy niepokojona
potrafi zanosić kocięta na śmierć
ani jak obietnica która cię zawodzi
wciel się za nami
taki traf mi się
...

nakrył mnie na śmiertelnym i zastygł
obrażony (gdyby nie powtórzenie
rzekłabym że śmiertelnie)

ja mu w żywe oczy frontem jak na dłoni
a on się ode mnie moralnym kręgosłupem (gdyby nie
po raz pierwszy wiedziałabym co robić)

milczenie między nami = gruzeł między
tkankami nacieka ciastowato twardo
rakowacieje (i co że patologię pociągniesz patyną?)

czarne pijary grasują pod skórą
mota nas otrulina small-talkowych toksyn
(recepta: preparat z rutyną nie zda się tu na nic)

gdy on (nadęty w puenty) ujmuje nieugiętą
i ciętą trzcinką logiki zaczyna
dzieci ćwiczyć (kwil chwilo i kwituj z przekąsem)

gram dzielnie skarconą dziewczynkę (usta na guzik
prawdę) kłótnią skróconą o głos (ot, maznę
maskę mimikrą i ujdę z głazu płazem)
...

er erwischte mich beim todsündigen und erstarrte
beleidigt (wärs keine wiederholung,
sagte ich, dass tödlich)

ich ihm ins gesicht und das offensichtlich frontal
und er mir mit moralischem rückgrat (wärs nicht
das erste mal, wüsste ich, was tun)

das schweigen zwischen uns = klumpen im gewebe,
tropft teigig darauf, hart
wuchert krebsartig (du bedeckst pathologie mit patina, und nun?)

PR-anschwärzer grassieren unter der haut
es umschlingt uns eine gifthülle aus small-talk-toxinen
(rezept: ein präparat mit routine bringt hier nichts)

wenn er (vor pointen ganz aufgebläht) zum unbeugsamen
bissigen logikrohr greift und anfängt
die kinder zu üben (weine, weile und werde ironisch)

spiele ich tapfer bestraftes mädchen (die lippen auf
pusteblume) mit streit gekürzt um eine stimme (nur so
male ich mir eine mimikrymaske und entrinne)
...

nakrył mnie na śmiertelnym i zastygł
obrażony (gdyby nie powtórzenie
rzekłabym że śmiertelnie)

ja mu w żywe oczy frontem jak na dłoni
a on się ode mnie moralnym kręgosłupem (gdyby nie
po raz pierwszy wiedziałabym co robić)

milczenie między nami = gruzeł między
tkankami nacieka ciastowato twardo
rakowacieje (i co że patologię pociągniesz patyną?)

czarne pijary grasują pod skórą
mota nas otrulina small-talkowych toksyn
(recepta: preparat z rutyną nie zda się tu na nic)

gdy on (nadęty w puenty) ujmuje nieugiętą
i ciętą trzcinką logiki zaczyna
dzieci ćwiczyć (kwil chwilo i kwituj z przekąsem)

gram dzielnie skarconą dziewczynkę (usta na guzik
prawdę) kłótnią skróconą o głos (ot, maznę
maskę mimikrą i ujdę z głazu płazem)
...

er erwischte mich beim todsündigen und erstarrte
beleidigt (wärs keine wiederholung,
sagte ich, dass tödlich)

ich ihm ins gesicht und das offensichtlich frontal
und er mir mit moralischem rückgrat (wärs nicht
das erste mal, wüsste ich, was tun)

das schweigen zwischen uns = klumpen im gewebe,
tropft teigig darauf, hart
wuchert krebsartig (du bedeckst pathologie mit patina, und nun?)

PR-anschwärzer grassieren unter der haut
es umschlingt uns eine gifthülle aus small-talk-toxinen
(rezept: ein präparat mit routine bringt hier nichts)

wenn er (vor pointen ganz aufgebläht) zum unbeugsamen
bissigen logikrohr greift und anfängt
die kinder zu üben (weine, weile und werde ironisch)

spiele ich tapfer bestraftes mädchen (die lippen auf
pusteblume) mit streit gekürzt um eine stimme (nur so
male ich mir eine mimikrymaske und entrinne)
...